Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurucuları kimlerdir?
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, 17 Kasım 1924 tarihinde kurulmuştur. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın genel başkanlığına Kurtuluş Savaşı’nın unutulmaz komutanlarından Kazım Karabekir seçilmiştir. Partinin kurucu isimleri şunlardır:
- Kazım Karabekir
- Ali Fuat Cebesoy
- Refet Bele
- Rauf Orbay
- Adnan Adıvar
- Cafer Tayyar Eğilmez
- İsmail Canbulat
- Ahmet Şükrü Bey
- Rüştü Paşa
- Feridun Fikri
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurulmasındaki en önemli nedenlerden biri, Birinci TBMM’de milletvekilliği ile komutanlığın birbirinden ayrılarak ordunun siyaset dışında bırakılmasından duyulan rahatsızlıktı. Ayrıca, inkılapların yapılmasından sonra komutanlar arasında bazı görüş ayrılıkları ortaya çıkmıştı. Bunun üzerine askerlikle ilişkisi kesilen Kazım Karabekir, Ali Fuat Cebesoy ve Refet Bele birleşerek 17 Kasım 1924 tarihinde Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nı kurdular.
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk muhalefet partisi olma unvanını elde etti. Partinin programında dini inançlara saygılı olunduğu, tek dereceli seçimlerin gerektiği, serbest piyasa ekonomisinden yana olunduğu, ademimerkeziyetçiliğin ilke edinildiği, cumhurbaşkanının parti başkanı olmaması gerektiği belirtilmiştir. Partinin ilk şubesi ise Şanlıurfa’da açılmıştır.
Parti, bir süre sonra başlayan Şeyh Said isyanı nedeniyle 5 Haziran 1925 tarihinde kapatılmıştır. Böylece, Türkiye’de çok partili hayata geçişin ilk denemesi başarısız olmuştu. İkinci deneme ise 1930 yılında Serbest Cumhuriyet Fırkası ile yapılacaktı.
