Kiracı hakları nelerdir 2022? Kiracıların bilmediği hakları!
Kiracı hakları nelerdir?
Kitapçılardan ya da kırtasiyeden alacağınız bir kira sözleşmesi şablonunu, siz ve ev sahibi birlikte bir sözleşme belgesi olarak doldurduğunuzda, yasal olarak bir sözleşme yaparak kiracı statüsünde olacaksınız. Genelde kiracı ile ev sahibi 1 yıl süreli sözleşme imzalar. Ancak kirada oturan kişi, yıl bitmesine 2 hafta kala ev sahibine sözlü yazılı olarak ben bu evden çıkıyorum dediğinde artık sözleşme hükmünü kaybeder. Ancak kiracı, sözleşme bitimine 2 hafta kala çıkma talebinde bulunmazsa bu sözleşme yine 1 yıl daha uzar. (Bknz Türk Borçlar Kanunu madde 347 ) Ev sahibi size, “sözleşme bitimi yaklaşıyor, evi tahliye et” diyemez. Sözleşme şartlarına uyduğunuz taktirde böyle bir hakkı yoktur. Ancak bu sözleşme süresi kendiliğinden, 10 yıl süre ile devam ederse, ev sahibi sizden daireyi boşaltmanızı talep edebilir.
Kiracıların bilmediği hakları
Kira sözleşmesi, kiracı tarafından bozulmazsa, devam eder ve şartlar sözleşmedeki şartlardır. Peki, ev sahibinin daha fazla kira ödeyen başka bir kiracıya evi kiralamak istemesi durumunda evi tahliye ettirme hakkı var mıdır? Türk Borçlar Kanununun 347. maddesine göre, kiracı 10 yıl boyunca söz konusu dairede kalmışsa, ev sahibi tahliye talep edebilir. Ancak kiracıya 3 ay önce tahliye talebini bildirmelidir.
Sözleşmeden bitiminden önce, ev sahibi kiracısını çıkarmak istediğinde, kiracıdan bazı fedakarlıklar istiyor demektir. Bu durumda ev sahibi de bazı fedakarlıklar yapmalıdır. Bunlar, taşınmanız için gerekli nakliye bedelini üstlenmek ya da kiracının taşınacağı yerin kirası daha fazla ise, bu farkın 1 yıllık tutarını ödemektir. Kiracının 2.000 TL karşılığında oturduğu evden tahliye edilmesi ve kiracının 3 aylık zamanda taşınacağı dairenin kirasının 3.000 TL olması durumunda 1 yıllık fark olan 12 bin TL miktarı eski ev sahibi karşılar. Kiracı buna ek olarak, yeni taşınacağı dairenin taşınmadan önce yapılacak temizlik işleri için gereken ücreti de eski ev sahibinden talep edebilir.
Kira bedeli serbestliği
Ev sahibi ile kiracı karşılıklı anlaşma ile kira bedeli konusunda belirli bir rakamda mutabık olabilirler. Ancak yasal olarak bunun da belli sınırları vardır. TEFE, TÜFE, piyasa koşulları vs… Örneğin yapılan kira sözleşmesinin üzerinden 5 yıl zaman geçmiş olabilir. Bu durumda tarafların belirleyeceği kira bedeli ne kadar olacaktır? İşte bunu mahkeme belirleyebilir. Hem kiracı hem de daire sahibi bu konuda dava açabilmektedir. Çünkü kiralanmış olan dairenin veya iş yerinin bedeli yıllar sonra yükselebileceği gibi düşebilir de. Düşme söz konusu ise, örneğin kiracı tuttuğu mülkün kirasını 5 yıl evvel aylık 10 bin lira olarak belirlemişse, şimdi bu mülkün kira bedeli 5 bin liraya piyasa şartlarına göre tekabül ediyorsa kiracı kiranın düşürülmesi için mahkemeye başvurabilir. Öte yandan 5 yıl evvel 2 bin liraya kiraya verilen bir dairenin sözleşmeye göre her yıl yüzde 20 arttırılması ön görülmüşse, ancak piyasa koşulları yüzde 200 yüzde 300 olmuşsa, daire sahibi kira arttırmayı talep edebilir.
