Kazakistan’da neler oluyor? Hükümet istifa etti!

Kazakistan’da akaryakıt fiyatlarına yapılan zammın ardından halk sokaklara döküldü. Protestoların ikinci gününde hükümet istifa etti. Akaryakıt fiyatlarına yapılan zam ise geri çekildi.

Cumhurbaşkanı Tokayev, hükümeti görevden aldıktan sonra Başbakan Yardımcısı Alihan Smailov’u geçici başbakan olarak atadığını duyurdu. Peki, Kazakistan’da neler oluyor? Habertürk yazarı Prof. Dr. Kürşad Zorlu, Habertürk canlı yayınında Kazakistan’daki gelişmeleri değerlendirdi. İşte Zorlu’nun değerlendirmesi:

• “Çok boyutlu bir mesele bu. Sadece gaz fiyatlarındaki artışla açıklanamayacak kadar bir takım derin problemlerin de var olmasını göstermesi bakımından önemli.

• Avrasya’nın en önemli ülkelerinden bir tanesi. Güçler mücadelesinin yaşandığı Orta Asya’da 2 milyon 727 bin kilometre kare toprağıyla bağımsızlığından sonraki 30 yıllık süreçte ayakta kalmayı başardı. Bağımsızlığının ilk yıllarındaki 330 dolarlık kişi başına milli geliri bugün yaklaşık 10 bin dolar seviyesinde. Bu süreçte 350 milyar dolardan fazla doğrudan dış yatırım ülkeye getirildi. Ülke bir yandan zengin enerji kaynaklarıyla da çok önemli. 2019’a geldiğimizde yaklaşık 1,5 milyar tonluk bir petrol üretimi, 740 milyar metreküplük de bir doğalgaz üretimi söz konusu.

• Özellikle 2014 yılından sonra ülkenin bazı bölgelerinde gelir adaletsizliğiyle de iç içe gelişen sorunlarla birlikte halkın bazı taleplerinin olduğu seslendiriliyordu. Biz de zaman zaman o bölgelere gittiğimizde bu tip şikayetleri gözlemleyebiliyorduk. ‘Bu kadar büyüyen, bu kadar dış yatırım çeken, bu kadar petrol ve doğalgaz geliri olan ülkemizin halka daha fazla gelir yansıtması’ gibi bir temel ifade biçimi kullanılıyordu.

• Dış politikada çok yönlü bir eğilim ortaya konuldu. Bugün Kazakistan topraklarındaki doğrudan yatırımın yüzde 50’den fazlası Avrupa ülkelerine aittir. Buradan şuna varmak istiyorum: Kazakistan’ın istikrarsızlığı esasında kendi ülkesinde konuşlandırdığı bu diş politika dengesine bakıldığında başta bölgedeki komşu ülkeler olmak üzere birçok ülke açısından kabul edilebilir bir durum değil.

• Kazakistan’ın istikrarsızlığı Rusya, Çin ve diğer komşu ülkelere bir şey kazandırmaz. Fakat, bir yandan da şu andan itibaren özellikle Amerika ile Rusya’nın bölgedeki güç mücadelesi açısından bu gelişmeleri dikkatle irdelemek lazım.”