Kaside nedir, özellikleri nelerdir? Kısaca bilgi
Kaside nedir?
Divan edebiyatı nazım biçimlerinden olan kaside, din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılan şiirlere verilen isimdir. Kelime olarak “niyet etmek, yaklaşmak” anlamlarına gelmektedir. Kökeni Arap edebiyatına dayanmaktadır. Türk edebiyatına İran edebiyatından geçmiştir.
Kasidenin özellikleri
Kasidenin özellikleri kısaca ve maddeler halinde şöyle:
- Genellikle en az 33, en çok 99 beyitten meydana gelir.
- Kasidenin ilk beytine “matla”, son beytine “makta”, en güzel beytine “beyt-ül kasid” ve şairin mahlasının bulunduğu beyte “taç beyit” adı verilmektedir.
- Matla beyti kasidenin herhangi bir yerinde tekrar söylenebilir.
- Din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılır.
- İşledikleri konulara göre farklı isimler alırlar.
Kasidenin bölümleri
Kaside 6 bölümden oluşur. Kasidenin bölümleri şöyle:
Necib veya Teşbib: Kasidenin giriş bölümüdür. Mevsimler, kış manzaraları, bayram günleri ile ilgili betimlemeler yapılır. Kasideler, bu bölümde işlenen konuya göre isimlendirilir.
Girizgah: Şairin asıl konuya geçiş yaptığı bölümdür. Bir veya bir kaç beyitten oluşur.
Methiye: Kasidenin üçüncü bölümü olan methiye, adına kaside yazılan kişinin övüldüğü bölümdür. Kasidenin asıl bölümü olarak tanımlanır.
Tegazzül: Bu bölümde şair genellikle aynı vezin ve kafiyede bir gazel yazar.
Fahriye: Şairin kendisini diğer bütün şairlerle karşılaştırdığı ve övdüğü bölümdür.
Dua: Bu bölümde şair övdüğü kimse için uzun ömür ve başarı diler.
Konularına göre kaside türleri
Kasideler konularına göre farklı isimler almaktadır. İşte konularına göre kaside türleri:
Tevhid: Allah’ın birliğini anlatan kasidelere denir.
Münacat: Allah’a yalvarmak ve dua etmek amacıyla yazılan kasidelere denir.
Mersiye: Bir kimsenin ölümünden duyulan üzüntülerin anlatıldığı kasidelere denir.
Naat: Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed’i övmek için yazılan kasidelere denir.
Methiye: Dönemin ileri gelenlerini övmek için yazılan kasidelere denir.
Hicviye: Dönemin yöneticilerini yermek için yazılan kasidelere denir.
Fahriye: Şairlerin kendilerini övmek için yazdıkları kasidelere denir.
