Enflasyon nedir, nasıl hesaplanır? Kısaca bilgi

Enflasyon nedir? Enflasyon nasıl hesaplanır? Enflasyonun nedenleri ve sonuçları nelerdir? İşte enflasyon hakkında merak edilenler…

Enflasyon nedir?

Enflasyon, en genel ifadesiyle hayat pahalılığının artmasını ve alış gücünün düşmesini ifade eden bir terimdir. Daha kapsamlı bir tanım ise; satın alınan mal ve hizmetlerin fiyat düzeylerinin sürekli olarak artması ve artışın halk tarafından hissedilir bir etkiye sahip olduğu duruma enflasyon denir.

Yalnızca tek bir malın veya mal grubunun değil genel olarak tüm malların fiyatının artmasını kapsar. Ayrıca bir veya birkaç defaya mahsus bir artış değil, sürekli olarak birbirini takip eden fiyat artış sürecini kapsar.

Örnek vermek gerekirse; bir önceki yıl yaptığınız market alışverişinde harcadığınız para ‘A’ lira olsun. Bu sene de aynı liste ile alışveriş yaptığınızda eğer harcadığınız para ‘A’ liradan daha yüksek tutarsa bu sizin alım gücünüzün düştüğüne işaret eder ve sonuç olarak ülkenizde enflasyon seviyesi yükselmiş demektir.

Enflasyon neden ortaya çıkar?

a. Maliyet enflasyonu

Enflasyonu talebin yanı sıra arz miktarı da etkiler. Üretim sürecinde ihtiyaç duyulan her maddenin ve işgücü maliyetlerinin artması sonucu fiyatlar artışa geçebilir. Örneğin, portakallı meyve suyu üreten bir fabrika ele alındığında, enflasyon yalnızca portakal fiyatlarının artışına değil; otonom makinaların, üretim bantlarının fiyatlarına ve elektrik, işçi ve nakliye ücretlerine de büyük oranda bağlıdır.

b. Talep enflasyonu

Para arzının artması ile tüketimin artması birbirine bağlı iki olaydır. Para arzı artar, bankalar daha fazla kredi imkanı sunarak verebilecekleri borç miktarını artırır, tüketiciler daha fazla kredi çekerek sahip oldukları para miktarını artırırlar, tüketim daha çok artar fakat üretim bu artışa uyum sağlayamaz ve fiyatları yükseltmek zorunda kalır. Buysa enflasyonun artması anlamına gelir.

Enflasyonun sonuçları nelerdir?

Yüksek orandaki enflasyon ülkede geçici veya kalıcı birçok hasara yol açabilir. Enflasyonun yol açtığı sorunları şöyle sıralayabiliriz:

• Düşük tasarruf kapasitesi
• Düşük gelir
• Yüksek borçlanma
• Adaletsiz gelir dağılımı

Enflasyon nasıl hesaplanır?

Enflasyon ölçümünün objektif bir biçimde gerçekleştirilebilmesi için resmi istatistik kurumlarına başvurulur. Türkiye’de enflasyon ölçümünün yapıldığı, enflasyon değerlerinin belirlendiği resmi kurum TÜİK’tir. TÜİK’e ek olarak, İTO, Türk-İş gibi kurumlar da enflasyon değerini takip etmektedir. TÜİK ve diğer resmi istatistik kurumları enflasyon için 2 resmi veriyi takip eder: TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) ve ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi).

TÜFE, tüketicilerin perspektifinden satın alınan ürünlerin fiyatları üzerinden hesaplanır. Yani, vergiler TÜFE’ye dahil edilir. ÜFE, üretimi yurtiçinde yapılmış ürünlerin üretim sonundaki fiyatları üzerinden hesaplanır. Vergiler ÜFE’ye dahil edilmez.

Örneğin, aylık enflasyon ölçümü 2 ay arasındaki fiyat değişimini esas alarak yapılır.