Azerbaycan ve Ermenistan arasında 27 Eylül günü başlayan çatışma, yaklaşık 30 yıllık bir gerilimin parçası. İki ülke arasında 1990’lı yıllarda başlayan gerilim, zaman zaman şiddetini artırıyor.
Dağlık Karabağ sorunu nedir?
Dağlık Karabağ sorunu, iki ülke arasında 1990’lı yıllardan beri süregelen bir sorundur. Çatışmanın kökeni, 1980’li yılların sonunda Sovyetler Birliği’nin (SSCB) dağılmasıyla ortaya çıktı. 4 bin 400 kilometre büyüklüğündeki bölge, Sovyetler Birliği döneminde Azerbaycan’a bağlıydı.
O dönem nüfusunun yüzde 70’nin Ermeni olduğu Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi, Ermenistan’a bağlanmak istediğini bildirdi. SSCB yönetimi, bu isteği reddederek bölgenin idaresini üstlendi.
Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından bağımsızlığını kazanan Azerbaycan, bölgenin yönetimini devraldığını ilan etti. Bölgeden Rus askerleri çekildikten sonra Ermeniler, Hankendi, Hocalı ve Şuşa’yı işgal etti. 26 Şubat 1992 tarihinde Ermenistan’a bağlı kuvvetlerin yüzlerce Azeri sivili öldürdüğü Hocalı Katliamı yaşandı.
Ermeni güçleri, Azerbaycan topraklarının yüzde 20’sini işgal etti. Yaklaşık 1 milyon kişi yaşadıkları bölgeleri terk etmek zorunda kaldı. Ermenistan, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından yapılan çekilme çağrısına uymadı. Bölge BM tarafından Azerbaycan’ın bir parçası olarak tanınmaktadır.
Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanan sorunun çözümü için Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı tarafından Minsk Grubu kuruldu. Minsk Grubu’nda yer alan ülkeler şöyle: ABD, Fransa, Rusya, Türkiye, Almanya, Beyaz Rusya, Ermenistan, Azerbaycan, İtalya, Finlandiya, Hollanda, İsveç ve Portekiz.
Rusya’nın aracılığıyla 1994 yılının mayıs ayında “Bişkek Protokolü” olarak adlandırılan ateşkes anlaşması imzalandı.
Türkiye, sorunun ilk ortaya çıktığı günden itibaren Azerbaycan’a destek verdi. Azerbaycan tarafından Ermenistan’a karşı uygulanan ambargoya katıldı.
Azerbaycan ve Ermenistan arasında uzun bir süredir yaşanan gerilim, 27 Eylül 2020’de yeniden tırmandı. İki ülke arasında sıcak çatışma yaşandı. Ermenistan’da sıkıyönetim ve seferberlik ilan edilirken, Azerbaycan’da da sıkıyönetim ve kısmi seferberlik ilan edildi.
Azerbaycan Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Ermenistan’ın bölgedeki askeri faaliyetlerini durdurmak ve halkın güvenliğini korumak için Azerbaycan ordusu karşı taarruza geçti” denildi.
